Hoe weet je dat je in de overgang bent zonder baarmoeder, eierstokken of met Mirenaspiraal of anticonceptiepil?

Hoe weet je dat je in de overgang bent ~

zonder baarmoeder, eierstokken of met Mirenaspiraal of anticonceptiepil?

Een van de meest opvallende tekenen van de menopauze is het uitblijven van de menstruatie. Tijdens de workshops die ik geef binnen bedrijven en organisaties komen veel deelneemsters met de vraag hoe ze kunnen weten dat ze in de overgang zijn als hun baarmoeder is weggehaald

Terwijl ze geen eierstokken meer hebben of ze het Mirena-spiraal gebruiken. Of, sinds jaar en dag de anticonceptiepil innemen. Dit artikel beoogt hierop antwoord te geven.

Menopauze

Vrouwen van wie de baarmoeder is verwijderd (hysterectomie) kunnen hun menstruatie niet meer volgen om vast te stellen of ze in de peri- of zelfs post-menopauze zijn.

Het woord menopauze komt uit het Latijn en betekent stop mensis. Als een gezonde vrouw tussen de 40 en 60 jaar twaalf maanden of langer niet meer menstrueert, is ze ‘officieel’ de menopauze voorbij.

De termen menopauze en de overgang worden vaak door elkaar gebruikt, wat voor verwarring kan zorgen.

Voor de duidelijkheid: De overgang bestaat uit 3 fasen. Dat zijn de periode voorafgaand aan de menopauze, de menopauze en de periode erna, de post-menopauze.

Baarmoeder

Vrouwen ondergaan een hysterectomie om verschillende redenen zoals  menstruatieproblemen die niet verbeteren door andere behandelingen, vleesbomen, endometriose, verzakking en kwaadaardige veranderingen van de baarmoeder, de baarmoederhals of de eierstokken.

Een hysterectomie kan totaal zijn. Dan worden zowel de baarmoeder als de baarmoederhals weggehaald. Het komt ook voor dat het grootste deel van de baarmoeder wordt verwijderd maar de baarmoederhals behouden blijft. (Bij dat laatste zijn nog steeds uitstrijkjes nodig.)

Opvliegers

Een totale hysterectomie betekent dat de volledige baarmoeder – inclusief baarmoederhals dus – is weggenomen. Niet te verwarren met het wegnemen van ‘alles’: baarmoeder, baarmoederhals, eierstokken en eileiders. Eierstokken (beide of een) kunnen namelijk – indien medisch verantwoord – behouden blijven.

Vrouwen van wie beide eierstokken zijn verwijderd voordat ze de menopauze hebben bereikt, zijn per direct postmenopauzaal.

Deze ‘chirurgische menopauze’ kan aanzienlijke overgangsklachten veroorzaken. In mijn boek Alles over werken tijdens de overgang vertelt een van de geïnterviewden hoe heftig dat kan zijn. Ze had onder meer dag en nacht last van talloze hevige opvliegers en ontluisterende stemmingswisselingen.

Onmiddellijke menopauze

Zelfs als één of beide eierstokken behouden zijn tijdens de hysterectomie, is het mogelijk dat die zozeer door de operatie van slag zijn dat ze eerder stoppen met functioneren dan verwacht waardoor de menopauze onmiddellijk optreedt na de operatie of binnen een kortere tijd dan ‘voorspelt’.

In principe wordt er namelijk vanuit gegaan dat bij behoud van de eierstokken vrouwen ‘normaal’ in de overgang gaan, tussen hun 45^ste en 55^ste levensjaar.

Vrouwenkliniek

Overigens, als het bovenstaande vóór de leeftijd van 45 jaar gebeurt, is het belangrijk de mogelijkheid van hormoonsuppletie te bespreken, liefst in een vrouwenkliniek. In mijn boek Alles wat je moet weten over de overgang heb ik een lijst opgenomen van vrouwenkliniek -ook wel menopauze klinieken genoemd.

Sowieso adviseer ik alle vrouwen zich goed te informeren over overgang en de klachten die ermee gepaard gaan, bijvoorbeeld met mijn boek Alles wat je moet weten over de overgang. De meeste artsen zijn hier namelijk onvoldoende van op de hoogte.

Oestrogenen

Vrouwen die deze operaties ondergaan, hebben (vrijwel) onmiddellijk te maken met een tekort aan oestrogenen. Die beschermen hen tegen osteoporose en hart- en vaatziekten. Een vroege menopauze verhoogt dus het risico op deze aandoeningen.

Vrouwen die te maken hebben met hormoongevoelige kankers krijgen sowieso geen hormonen voorgeschreven. Zij zullen moeten uitwijken naar andere medicijnen.

Baarmoederhals

Als het grootste deel van de baarmoeder is weggehaald maar de baarmoederhals op zijn plaats is gelaten, is het onzeker welk type hormoonsuppletie kan worden gegeven.

Alleen oestrogenen óf in combinatie met progesteron. De baarmoederhals is namelijk een voortzetting is van de baarmoeder.

Progesteron

Het is dus mogelijk dat er cellen van het baarmoederslijmvlies (endometrium) in de baarmoederhals aanwezig zijn. Als dat het geval is, hebben ze net als het baarmoederslijmvlies bescherming nodig met progesteron.

Als het endometrium zich in de baarmoederhals bevindt, kunnen de cellen dikker worden (en potentieel ongezond) door louter oestrogeenstimulatie.

Bloedverlies

Om te bepalen of progesteron nodig is, kan worden voorgesteld om oestrogeen in combinatie met cyclisch progesteron gedurende drie maanden na de hysterectomie te testen.

Als er in deze periode maandelijks bloedverlies optreedt, betekent dit dat er endometriumcellen aanwezig zijn en reageren op hormonen; dan moet de combinatie worden gebruikt. Als er in de eerste 3 maanden geen bloeding optreedt, kan oestrogeen alleen worden genomen.

Overgangssymptomen

Wat nu als je baarmoederslijmvlies is verwijderd? Hoe weet je dan waar je zit in het overgangsverhaal?

Deze medische ingreep wordt meestal gedaan bij vrouwen die al symptomen hebben, zoals een hele, hele zware menstruatie of een langdurige menstruatie. De kans dat je vlak voor het definitieve stoppen met menstrueren zitten – de menopauze dus – is behoorlijk aanwezig.

Stemmingswisselingen

Als je overgangsklachten begint te krijgen – er zijn er zo’n 34 bekend – en je je in de overgangsleeftijd ( 40 – 60 jaar) bevindt, is het waarschijnlijk dat je op weg bent naar de menopauze.

Denk aan klachten als concentratieproblemen, vergeetachtigheid, depressieve gedachten, vermoeidheid, opvliegers of nachtelijk zweten, spier-en gewrichtspijnen, stemmingswisselingen, angsten  of een algemeen gevoel van onbestemdheid (je niet jezelf voelen).

Anticonceptiepil

Veel vrouwen die al jaren de anticonceptiepil gebruiken, weten niet wat de symptomen van de overgang zijn – zoals de meeste vrouwen overigens – en denken vaak dat ze er geen last van kunnen hebben vanwege dat hormoongebruik.

Zij doen er goed aan ook mijn artikel Pil geen goede keuze om overgangsklachten te gaan te lezen over de anticonceptiepil en de risico’s ervan als je die na je veertigste slikt.

Perimenopauze

Hoe weet je of je in de menopauze bent als je een Mirena-spiraal hebt?

De Mirena is een op hormonen gebaseerd spiraaltje dat wordt gebruikt als anticonceptiemiddel. Het spiraaltje bevat een progestageen dat zwangerschap voorkomt door het slijmvlies in de baarmoederhals te verdikken, waardoor wordt voorkomen dat sperma een eicel bevrucht.

Er bestaat veel verwarring rond het gebruik van de Mirena en het effect ervan op het einde van de menstruatiecyclus en op de symptomen van de menopauze en de perimenopauze (de periode rondom het definitieve stoppen met menstrueren).

Menstruatiepijnen

Dit spiraal kan namelijk ook worden gebruikt om bepaalde symptomen zoals hevige menstruatiebloedingen, ernstige krampen, pijnlijke menstruaties, alle endometrioseaandoeningen, vleesbomen, bloedarmoede en adenomyse (baarmoederslijmvlies is in de baarmoederwand gegroeid).

Overgangsklachten

De Mirene-spiraal is echter geen systemische hormoontherapie om overgangsklachten zoals opvliegers, vaginale droogheid, slaapproblemen of stemmingswisselingen aan te pakken.

Bij sommige vrouwen stopt dit anticonceptiemiddel de menstruatie helemaal. Dat maakt het moeilijk om te bepalen wanneer je menstruatie definitief  is gestopt – en dus wanneer je de menopauze voorbij bent.

Omdat de Mirena geen oestrogeen bevat, heeft het geen invloed op de symptomen die optreden bij afnemende concentraties van dat hormoon. Vandaar dat je kunt zeggen – als je er de leeftijd voor hebt – dat je in de overgang bent als je hierboven genoemde symptomen bij je zelf  kunt vaststellen.

Bijwerkingen

Echter, vrouwen kunnen bijwerkingen van dit middel ervaren zoals gevoelige borsten, stemmingswisselingen en hoofdpijn. Dit zijn symptomen die onder het kopje overgangsklachten geschaard worden.

Bloedonderzoek

Om duidelijkheid te krijgen of je je in de buurt van de menopauze bevindt of die voorbij bent, kun je je arts vragen om een test. Daarmee worden de hormoonspiegels van het follikelstimulerend hormoon (FSH) onderzocht (via je bloed).

Dat hormoon wordt geproduceerd in de hersenen en geeft de eierstokken het signaal om oestrogeen te maken. Als je menstruatie is gestopt, of als je dicht bij dat moment zit, zal het FSH in je bloed hoog zijn.

Hormoonsuppletie

Je kunt als je dit spiraal gebruikt ook om hormoonsuppletie (HST) vragen. Het is natuurlijk wel belangrijk dat je arts op de hoogte is dat je het middel gebruikt.

Het belangrijkste verschil tussen deze twee is dat het spiraal progesteron in de baarmoeder aflevert om als anticonceptie te werken, terwijl hormoonsuppletie met oestrogeen en progesteron je hormoonhuishouding aanvult. Hormoonsuppletie is geen anticonceptiemiddel.

Vrouwelijk leiderschap

Overgangsklachten vormen de springplank naar het authentiek, overtuigende en vervullende, vrouwelijke leiderschap.

Als je moeiteloos door de overgang wilt navigeren, lees dan hier meer over mijn coachingprogramma De Zelfverzekerde Vrouwelijke Leider.

Wil je nu gelijk aan de slag: Kies dan voor de 3-delige masterclass Magische Menopauze Mindset.

Kosteloze inspiratie

Wil je graag in overleg met mij bepalen wat voor jou de beste strategie is om overgangsklachten te laten verdwijnen en weer vol energie en zelfvertrouwen door te groeien in je werk of bedrijf? Boek dan in mijn agenda een kosteloos gesprek. Dit is de link.

#menopauze #mirenaspiraal #hysterectomie #overgang #overgangsklachten #opvliegers #concentratiegebrek #geheugenproblemen #stemmingswisselingen #overgangscursus #overgangsboek #perimenopauze #postmenopauze