overgang of burnout

ADHD symptomen pieken tijdens de overgang

januari 2021

l

Saron Petronilia

Overgang

ADHD symptomen pieken tijdens de overgang

Het gebrek aan erkenning en begrip voor ADHD bij vrouwen, vooral tijdens de overgang, kan leiden tot onjuiste diagnoses en immense uitdagingen bij het beheersen van symptomen.

Recent onderzoek laat zien dat ruim 90 procent van de vrouwen met ADHD pieken in symptomen ervaart, zoals gebrek aan focus, geheugenproblemen, overprikkeling en mistige gedachten.

Een juiste diagnose blijkt superbelangrijk. Adequate medicatie en hormoontherapie, om ADHD-symptomen tijdens deze levensfase effectief te managen, kan in positieve zin ‘levensveranderend’ zijn.

Blind

Ik merkte niks bijzonders aan mijn kind. Ja, ze was aanwezig – zeg maar gerust heel aanwezig – gelijk al bij de geboorte. Ze was nog niet geboren, op mijn borst gelegd of ze keek mij knipperend aan – voor zover een pasgeboren baby dat kan – maar ik zweer je dat ze me echt aankeek.

ADHD symptomen pieken tijdens de overgang

Het gebrek aan erkenning en begrip voor ADHD bij vrouwen, vooral tijdens de overgang, kan leiden tot onjuiste diagnoses en immense uitdagingen bij het beheersen van symptomen.

Recent onderzoek laat zien dat ruim 90 procent van de vrouwen met ADHD pieken in symptomen ervaart, zoals gebrek aan focus, geheugenproblemen, overprikkeling en mistige gedachten.

Een juiste diagnose blijkt superbelangrijk. Adequate medicatie en hormoontherapie, om ADHD-symptomen tijdens deze levensfase effectief te managen, kan in positieve zin ‘levensveranderend’ zijn.

Blind

Ik merkte niks bijzonders aan mijn kind. Ja, ze was aanwezig – zeg maar gerust heel aanwezig – gelijk al bij de geboorte. Ze was nog niet geboren, op mijn borst gelegd of ze keek mij knipperend aan – voor zover een pasgeboren baby dat kan – maar ik zweer je dat ze me echt aankeek.

ADHD-trekken

Ze vroeg in ieder geval veel aandacht in haar kindertijd. En heel eerlijk: dit type kinderen was ik van huis uit gewend. Ik vond het normaal. Ook mijn zusje en broertjes hadden veel aandacht van mijn moeder en vader nodig.

Als oudste – die ook de wijste moest zijn (een gebod tot stil zijn) – had ik een beetje het nakijken, vond ik. Dat ik zelf misschien ADHD-trekken vertoonde, kwam niet in me op; ik vond mezelf een rustig kind dat stilletjes in een hoekje het ene boek na het andere verslond.

Ik weet nog wel dat mijn moeder vond dat het leek alsof ze 8 kinderen in plaats van 4 had.

Dus nee, ik zag niks bijzonders aan de jongste van mijn twee oogappels. Zelfs toen ik zo links en rechts signalen kreeg dat ze waarschijnlijk symptomen van ADHD vertoonde, heb ik onderzoek daarnaar zo lang mogelijk proberen tegen te houden. Ze zou alleen maar een stempel erbij krijgen, vond ik. Wie wil dat nou voor haar kind?

Als ik het me goed herinner heeft ze uiteindelijk in de brugklas de diagnose gekregen en aldus ook medicijnen voorgeschreven waar ik ook al niet zo’n voorstander van was.

Enthousiast en vrijgevochten

Toen ik op een dag langs het voetbalveld stond waar zij samen met haar vriendin van de basisschool ronddraafde, zei de moeder van haar vriendin tegen me dat die diagnose haar niks verbaasde; zij had die conclusie al lang geleden getrokken.

Later kreeg haar eigen dochter (in haar adolescentie) eveneens de diagnose ADHD.

Hoe ‘we’ blind kunnen zijn als het onze eigen kids betreft.. Ik vond het vriendinnetje overigens ook helemaal niet buitenproportioneel aandachtvragend, druk of wild. Nee, ik vond beide meiden doldwaas, enthousiast en vrijgevochten.

En nu komt het: van waar dat ‘vrijgevochten’?

Als het jongens waren geweest was de term vrijgevochten waarschijnlijk niet eens in me opgekomen.

Dan had ik het gezond robbedoezende jongens gevonden.

Overgangsklachten

Als coach voor vrouwen die tijdens hun overgangsjaren hun vrouwelijke leiderschap willen pakken en/of van een gouden randje willen voorzien, heb ik me bijzonder verdiept in het good girl syndroom.

Vrouwen die daar last van hebben (en welke vrouw niet??), gedragen zich volgens de ‘regels’ die ze als kind opgelegd hebben gekregen. Die regels zijn kort samengevat: “Meisjes mag je WEL zien, maar NIET horen.”

Ik begon tijdens als dat bestuderen wel iets te begrijpen van mijn trots op mijn rustig-zijn, een idee dat volgens mijn vrienden en levenspartner overigens he-le-maal NIET waar was.

Maar het was nog STEEDS NIET in me opgekomen dat ik zelf ook ADHD trekken vertoonde, en dat de klachten die ik tijdens de overgang had ervaren daar ook maar iets mee van doen hadden.

Overgang

Een klant vroeg me of haar ADHD een negatieve invloed had op haar overgangsklachten. Waren haar ontwrichtende symptomen erger dan die van vrouwen zonder die diagnose?

Destijds kon haar ik haar daarop dus geen zinnig antwoord geven. Ik had er nog nooit 1 letter over gelezen in mijn bijna dwangmatige research naar kennis, kennis, kennis over de overgang.

Er was (en is) simpelweg geen wetenschappelijk onderzoek hierover beschikbaar.

Ik begreep wel de problemen waar ze mee kampte. Niet in de laatste plaats haar emotionele instabiliteit, vergeetachtigheid, concentratieproblemen en haar hand over hand afnemende zelfvertrouwen. Daar konden we samen wel aan werken, en achteraf gezien was dat gelukkig ook succesvol.

ADHD-symptomen

Sinds kort is er gelukkig wel veel MEER informatie beschikbaar over de combinatie ADHD* en de overgang. Uit een recente enquête door ADDitude Magazine, blijkt dat ADHD-symptomen verergeren tijdens deze levensfase. Meer dan 1.500 vrouwen met gediagnosticeerde en niet-gediagnosticeerde ADHD waren hierbij betrokken.

Ruim negentig procent van de respondenten meldde een aanzienlijke toename van ADHD-symptomen tijdens de overgang. 70 procent  beschreef het gebrek aan focus, geheugenproblemen en mistige gedachten zelfs als levensveranderend. Bijkomende klachten waren angstaanvallen en depressie.

Onbeheersbaar

“Het mistige denken werd onbeheersbaar’’, schrijft een 45-jarige moeder van twee kinderen die op 41-jarige leeftijd in de overgang kwam op de website van AADitude.

“Ik was nog sneller afgeleid dan voorheen en mijn vermogen om werktaken op tijd af te maken, nam af. Ik begon hele nachten door te werken. Situaties waar ik vroeger onbewuste strategieën voor had, waren niet langer beheersbaar.”

“Op 40-jarige leeftijd liet ik alle taken die ik niet langer meer kon volbrengen los; de buitensporigheid ervan en het onvermogen om ermee om te gaan bereikten een climax”, vertelt een 44-jarige moeder van twee kinderen bij wie de diagnose op latere leeftijd werd gesteld.

“De combinatie van verantwoordelijkheid voor jonge kinderen en een stressvolle baan kon ik het niet meer aan. Ik stopte met mijn twintigjarige carrière.”

Huisarts

Helaas meldt ook een groot deel van de respondenten dat ze bij hun zorgverlener, de huisarts, geen respons krijgen op de vraag of ADHD een negatieve impact heeft op de overgang.

Sterker nog, veel vrouwen met ADHD symptomen blijken een verkeerde diagnose te krijgen. Voor deze vrouwen komt de overgang met onverwacht veel turbulentie.

Weer een andere vrouw op de website: “Toen ik begin dertig was, werd bij mij een PMDD** vastgesteld. Toen de overgang rond de leeftijd van 40 jaar toesloeg, begon de tien jaar durende emotionele achtbaan in de hel.”

Zij krijgt op 54-jarige leeftijd de diagnose ADHD. “Ik heb alleen bij toeval naar een ADHD-diagnose gekeken, maar ik begrijp nu hoe en waarom ik het veel moeilijker heb gehad dan wie dan ook die ik ken.”

Maatschappelijke normen

Moeders zien weinig afwijkends aan hun dochters. Bij volwassen vrouwen komt de gedachte dat ze ADHD-trekken hebben niet in ze op, waardoor ze NIET of LAAT in hun leven pas de diagnose krijgen. En, onze zorgverleners zijn ook ‘blind’ als het gaat om ADHD bij vrouwen.

Of niet?

Het blijkt dat een nauwkeurige diagnose niet gemakkelijk is doordat de ‘aandoening’ zich vaak anders manifesteert bij vrouwen dan bij mannen wier symptomen maatgevend zijn in de diagnostiek; Vrouwen hebben een andere biologie en vallen onder andere maatschappelijke normen. De huidige klinische criteria zijn helaas niet opgesteld om rekening te houden met deze verschillen.

Maar. Wijzen de hierboven beschreven symptomen op ADHD of zijn het slechts typische tekenen van de overgang? Dat blijkt een vraag te zijn die moeilijk is te beantwoorden.

Symptomen variëren

Het blijkt wel zo te zijn dat ADHD-symptomen aanmerkelijk variëren gedurende ons leven, waarbij impulsiviteit en hyperactiviteit in de loop van de tijd vaak plaats maken voor desorganisatie en emotionele ontregeling.

Volgens de vrouwen die de enquête van ADDitude hebben beantwoord, zijn de meest problematische ADHD-symptomen tijdens elke levensfase de volgende (in volgorde van ernst):

  • 0-9: jaar: emotionele ontregeling, onoplettendheid/afleidbaarheid en sociale problemen
  • 10-19 jaar: Uitstelgedrag, emotionele ontregeling en tijdmanagementproblemen
  • 20-39 jaar: problemen met uitstelgedrag, overprikkeling en tijdmanagement
  • 40-59 jaar: Overprikkeling, mistige gedachten, en tijdmanagementproblemen
  • 60 jaar en ouder: Mistige gedachten en geheugenproblemen, uitstelgedrag en overprikkeling

DIAGNOSE is volgens 40 procent een cruciale factor voor het beheersen van de meest belemmerende symptomen van ADHD tijdens de overgang.

Ze beoordeelden medicatie effectief tot zeer effectief. “Medicatie heeft voor mij een levensveranderende invloed gehad”, schreef een vrouw op 55-jarige met de diagnose ADHD.

Medicatie of hormoontherapie

“Ik zou ADHD-medicatie absoluut aan iedereen aanbevelen.”

“Natuurlijk, schrijft een 54-jarige vrouw met ADHD diagnose: “Gezonde voeding, lichaamsbeweging en een verbeterd welzijn, hebben invloed, maar als ik twee dagen zonder medicijnen ga, voel ik dat het allemaal uit elkaar begint te vallen.”

Ongeveer 35 procent  meldt dat ze hormoontherapie (HST) gebruiken of hebben gebruikt, de meesten om zowel cognitieve als fysieke symptomen van de overgang aan te pakken. Van hen zegt 26 procent dat HST helpt bij hun ADHD-symptomen.

“Ik had geen ADHD-diagnose toen ik HST gebruikte”, schrijft een 61-jarige vrouw met de diagnose ADHD.

“Bij nader inzien was ik behoorlijk productief en relatief stabiel, maar had ik nog steeds oude problemen als slaapstoornissen. angsten, rouwreacties en depressie. Maar ik heb wel vrienden gemaakt – en dat was ongebruikelijk.”

 Saron Petronilia

*Wat is verschil ADD en ADHD? Anno 2024 is er geen verschil tussen ADD en ADHD. ADD ‘aandachtstekortstoornis’ is een verouderde term voor wat nu ADHD ‘aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit’ wordt genoemd.

**Wat is PMDD? Dat is een ‘stemmingsstoornis’ die in verband staat met de daling van vrouwelijke hormonen voorafgaand aan je menstruatie.

Hoe verder?

Als je vermoedt dat je symptomen van ADHD ervaart, met name tijdens de overgang, is het slim om de volgende stappen te overwegen:

1. Zoek professioneel advies:

Raadpleeg een ervaren zorgverlener, bij voorkeur een specialist in ADHD om je symptomen te bespreken. Een nauwkeurige diagnose is essentieel voor een effectieve behandeling.

2. Bespreek behandelopties:

Als ADHD wordt vastgesteld, bespreek dan de beschikbare behandelingsopties met je zorgverlener. Dit kan adhd-medicatie en of hormoontherapie omvatten.

3. Overweeg ook levensstijlaanpassingen:

Gezonde levensstijlaanpassingen, zoals regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en een gebalanceerd dieet, helpen je de symptomen te beheersen. (Mijn programma de Magische Menopauze Make-Over geeft je de tools.)

4. Bespreek de overgangssymptomen:

Als je in de overgangsleeftijd bent (40 – 60 jaar)  bespreek dan je symptomen met je zorgverlener. Overleg of hormoontherapie een geschikte optie is om zowel de overgangs- als ADHD-symptomen aan te pakken.

5. Overweeg gespecialiseerde coaching:

Werk samen met een ervaringsdeskundige en in de overgang gespecialiseerde coach om je symptomen aan te pakken. Zodat je specifieke uitdagingen kunt tackelen, zoals concentratieproblemen, emotionele instabiliteit en afnemend zelfvertrouwen.

6. Stel realistische doelen:

Werk samen met een gespecialiseerde coach en ervaringsdeskundige om realistische doelen te kunnen stellen die gericht zijn op het beheersen van ADHD-symptomen en het omgaan met de overgang. Dit kan het verbeteren van time-management, stressbeheer en emotionele stabiliteit omvatten.

Specialisme

Gespecialiseerde coaching kan een waardevolle aanvulling zijn op andere ‘behandelingsopties’. Het biedt individuele begeleiding en ondersteuning bij het omgaan met ADHD-symptomen tijdens de overgang, en helpt je je welzijn te verbeteren en je doelen als vrouwelijke professional of ondernemer te verwezenlijken.

Vrouwelijk leiderschap

Overgangssymptomen vormen de springplank naar het authentiek, overtuigende en vervullende, vrouwelijke leiderschap.

Als je moeiteloos door de overgang wilt navigeren, lees dan hier meer over mijn coachingprogramma De Zelfverzekerde Vrouwelijke Leider.

Wil je nu gelijk aan de slag: Kies dan voor de 3-delige masterclass Magische Menopauze Mindset.

Kosteloze inspiratie

Wil je graag in overleg met mij bepalen wat voor jou de beste strategie is om overgangsklachten te laten verdwijnen en weer vol energie en zelfvertrouwen door te groeien in je werk of bedrijf? Boek dan in mijn agenda een kosteloos gesprek. Dit is de link.

#adhd #overgang #overgangsklachten #adhdsymptomen #overgangscursus #overgangsboek

 

Meer artikelen lezen?

Glazen plafond is mythe

Glazen plafond is mythe

Zwarte vrouwen dupe van ongelijke promotiekansen Het rapport 'Women in the Workplace 2023' van McKinsey en LeanIn.Org omschrijft het glazen plafond als een mythe. De belangrijkste barrière naar de top is de 'broken rung'. Vooral zwarte vrouwen zijn hiervan de dupe....

Lees meer
Overgang maakt je huwelijk kapot

Overgang maakt je huwelijk kapot

Overgang maakt je huwelijk kapot Of je getrouwd bent met boterbriefje of met samenlevingscontract, je hebt ooit je geliefde beloofd bij elkaar te blijven. In goede, maar ook in slechte tijden. Misschien niet met zoveel woorden. Maar dat was zuiver de bedoeling van de...

Lees meer
Chat
Vragen? Stel ze hier :)
Hallo👋🏽,
Hier Saron Petronilia
Kan ik je ergens mee helpen?
Stuur me een berichtje. Ik reageer z.s.m.